ارزیابی فعالیت ضد قارچی جدایه های باسیلوس سوبتیلیس تولید کننده ایتورین

سابقه و هدف: باسیلوس سوبتیلیس با توانایی تولید طیف وسیعی از ترکیبات ضد میکروبی مانند لیپوپپتیدهای خانواده ایتورین در کنترل بیولوژیک تعداد زیادی از قارچ های بیماریزای گیاهی مؤثر می باشد. این مطالعه با هدف بررسی فعالیت ضد قارچی جدایه های بومی باسیلوس سوبتیلیس علیه فوزاریوم مونیلیفورم و ورتیسیلیوم داهلیا انجام شد. مواد و روش ها: به منظور جداسازی باسیلوس سوبتیلیس از خاک پارک های جنگلی هفت منطقه از تهران نمونه برداری به عمل آمد. فعالیت ضد قارچی جدایه های باسیلوس سوبتیلیس به کمک روش چاهک گذاری بررسی شد. دو جدایه با بیشترین قطر هاله عدم رشد انتخاب و با روش PCR شناسایی شدند. محیط آگار مغذی مایع به منظور تولید بیشترین متابولیت ضدقارچی توسط جدایه های یاد شده بهینه سازی شد. سپس متابولیت های حاصل از کشت چهار روزه تخلیص و وجود ایتورین A با روش کروماتوگرافی تأیید گردید. یافته ها: از 91 سویه جداسازی شده از خاک، 23 سویه به عنوان باسیلوس سوبتیلیس شناسایی شدند. جدایه های شماره 36 و 78 به ترتیب علیه فوزاریوم مونیلیفورم و ورتیسیلیوم داهلیا بیشترین قدرت مهارکنندگی را نشان دادند. نتایج تطبیق توالی شباهت 100 درصدی این دو جدایه را به باسیلوس سوبتیلیس تأیید نمود. جدایه ها بیشترین فعالیت ضد قارچی را در محیط آگار مغذی مایع با منبع کربن گلوکز، منبع نیتروژن عصاره مخمر، pH خنثی و دمای 30 درجه سلیسیوس نشان دادند. بر اساس نتایج HPLC هر دو جدایه توانستند ایتورین A را در بازه زمانی مشابه با ایتورین استاندارد تولید کنند. نتیجه گیری: جدایه های بومی به خوبی می توانند متابولیت های ضدقارچی تولید نمایند. بنابراین می توانند کاندیدای مناسبی برای کنترل زیستی قارچ های بیماریزای گیاهی و جایگزینی برای قارچ کش های شیمیایی باشند.